Renze Tjoelker en ik lazen het blog Een‘ digitaal zwemdiploma’ voor iedere burger van Peter van Eijk. Hieronder onze reactie op Peter’s pleidooi dat elke Nederlandse burger een diploma moet halen dat staat voor behaalde digitale vaardigheden. Hiermee moeten zij in staat zijn om mee te blijven doen in een veranderende samenleving.
Kunnen zwemmen kan je leven redden. Het behalen van een zwemdiploma is daarmee onomstreden. De lineaire vaardigheid van zwemmen past hierin ook goed. Eenmaal aangeleerd verleer je het niet. Maar laat het aanleren van digitale vaardigheden, niet voor niets beschreven in meervoudsvorm (The Essential Elements of Digital Literacies van Doug Belshaw), nou juist niet lineair zijn. Die zijn namelijk veelkleurig, maar, veel belangrijker en daarmee ook onnoemlijk veel complexer: uitermate veranderlijk. Dat we deze toch proberen te vangen in een diploma past binnen onze cultuur van kwalificeren. In het informele leerspeelveeld van bibliotheken moeten we het echter veel eerder hebben over waarderen.
Daarvoor is een uitstekend vehikel beschikbaar via open badges, de systematiek om via microcredentials aan iemand persoonlijk een kwaliteit of waardering te kunnen toedichten. Het mooie is dan dat je daarin ook de soft skills kunnen meenemen, in plaats van alleen te focussen op de harde vaardigheden, veel te vaak gericht op knoppenkunde én tijdsgebonden. De veelkleurigheid van digitale vaardigheden vraagt daar namelijk om. Want wat doe je in een voortdurend veranderende digitale leefwereld? Iemand moet dan elk jaar weer opnieuw digitaal afzwemmen.
We betwijfelen daarom of het invoeren van een diploma zal helpen. Veel burgers kunnen, digitaal gezien nauwelijks het hoofd boven water houden en dan moeten ze ook nog een diploma halen? We zijn bang dat voor veel burgers de drempel om te participeren in een digitale samenleving alleen maar wordt verhoogd. Een ander nadeel van een diploma, en dat zal iedereen herkennen, is dat je na behalen achterover leunt.
Dat betekent overigens niet dat er geen digitale basisvaardigheden nodig zijn om niet te verdrinken. Die aanpak vraagt echter om persoonlijke begeleiding en aandacht en daarin spelen bibliotheken een belangrijke rol. De inzet van open badges is dan een uitstekende manier om de waardering voor wat iemand geleerd heeft over te dragen, zeker ook in de bibliotheek.
We begrijpen de positieve intentie van Peter, maar laten we digitale participatie alstublieft zo toegankelijk mogelijk houden. De realiteit dat mensen thuisblijven, omdat bijvoorbeeld de drempels voor het gebruik van de OV-chipkaart te hoog zijn, illustreert dat een extra diploma daarbovenop het alleen nog maar lastiger maakt. Wat ons betreft gaat er daarom nog veel meer subsidie naar alle publieke voorzieningen zoals de bibliotheek voor laagdrempelige en kosteloze ondersteuning. Niet alleen voor hulp bij de nu urgente QR-code, maar bijvoorbeeld ook bij twijfel over phishing of andere vormen van digitale criminaliteit. Dat laatste om de complexiteit van het onderwerp nog maar eens te benadrukken.
Renze Tjoelker & Jeroen de Boer
Reactie plaatsen
Reacties